Tο ιστορικό κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σπάτων οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1928-1930, ανήκει στον τύπο των σχολείων «εξετάξιο διδακτήριο τύπου 66» που αναγέρθηκαν την περίοδο 1928-1932, στο Ελληνικό κράτος, σχεδιασμένο πιθανότατα από τον αρχιτέκτονα του Υπ. Παιδείας Π. Σούρσο, (όπως παρουσιάζεται στο Βιβλίο της Ε. Καλαφάτη, Αθήνα 1988, «Τα σχολικά κτήρια της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης 1821-1829, Από τις προδιαγραφές στον προγραμματισμό», Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς»). Είναι κτισμένο από ντόπιους τεχνίτες με πελεκητή πέτρα από την περιοχή Πέτρα Γιαλού και Χαρβάτι –σημερινή Παλλήνη-, εγκαινιάστηκε από τον τότε Υπουργό Παιδείας Α. Παπανδρέου μεταξύ των ετών 1930-1933 και κοινοτάρχη Σπάτων Δ. Σπ. Σιδέρη.
Μετά το 1922 σε όλη την ελληνική ύπαιθρο άρχισε μια «σταυροφορία» κατασκευής σχολικών κτηρίων βασισμένη σε αρχιτεκτονικά σχέδια του αρμόδιου γραφείου του Υπουργείου Παιδείας. Παράλληλα ιδρύθηκαν ταμεία εκπαιδευτικής πρόνοιας σε κάθε δήμο ή κοινότητα που χρηματοδοτούσαν το εγχείρημα με πόρους από εράνους, τοπική φορολογία, χορηγίες, την εκκλησία και την προσωπική ή υλική προσφορά των κατοίκων. Όταν εξασφαλιζόταν ο χώρος ανέγερσης του διδακτηρίου και το αρχικό κεφάλαιο, ερχόταν το κράτος αρωγός της δαπάνης ανέγερσης με ποσοστό από 3/5 έως το 1/4 για τη αποπεράτωσή του. Το 1930 η κυβέρνηση Βενιζέλου σύναψε δάνειο με τη Σουηδία και ξεκίνησε μία νέα φάση στην ιστορία των σχολικών κτηρίων, γνωστή και σαν «πρόγραμμα Παπανδρέου». Έτσι από τον Αύγουστο του 1928 – 1932 κατασκευάστηκαν 3.167 σχολικά κτήρια και δαπανήθηκαν 1,5 δις δρχ. για την κατασκευή και αποπεράτωση διδακτηρίων σχεδιασμένων πάνω στην νεοελληνική αρχιτεκτονική και εναρμονισμένων με το εκάστοτε φυσικό περιβάλλον, ικανά να καλύψουν τις ανάγκες της εποχής. Η κατασκευή του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σπάτων εντάσσεται σ’ αυτή την περίοδο σε χώρο που παραχωρήθηκε με ανταλλαγή από την οικογένεια του Γιαννάκου Μπέκα, σε φυσικό ύψωμα στη θέση «Πυργάρι», σημερινή οδό Αδαμαντίου Κοραή και με την επιβλητική του εμφάνιση ενίσχυε τον θεσμό του σχολείου.
Το διώροφο πέτρινο κτίριο είναι βασισμένο στην συμμετρία και την επανάληψη του σχεδίου, με μεσημβρινό προσανατολισμό, ευρύχωρες ηλιόλουστες αίθουσες με μεγάλα παράθυρα, μαρμάρινες σκάλες με χυτά κάγκελα και ξύλινη κουπαστή, εφοδιασμένο –κατά την λειτουργία του ως σχολείο- με όλα τα εποπτικά μέσα για τη διδασκαλία των μαθημάτων ενώ διέθετε ειδικό χώρο στον όροφο για θεατρικές παραστάσεις, με υπερυψωμένη σκηνή και την δυνατότητα ενοποίησης ή και διαχωρισμού δύο αιθουσών με ξύλινες πτυσσόμενες εσωτερικές πόρτες.
Το σχολείο λειτούργησε από την κατασκευή του, περί το 1930-1932 μέχρι το 2000, και φιλοξένησε εκατοντάδες μαθητές της πόλης των Σπάτων και των κοντινών οικισμών.
Κατά την διάρκεια της Κατοχής επιτάχθηκε από τις δυνάμεις κατοχής και οι μαθητές διασκορπίστηκαν σε διάφορα μικρά οικήματα και εκκλησίες.
Από την άποψη αυτή ταυτίζεται με τη ζωή των κατοίκων δεσπόζει στο κέντρο της πόλης και αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο της νεώτερης ιστορίας της κοινότητας και μετέπειτα του δήμου των Σπάτων, σημερινού Καλλικρατικού δήμου Σπάτων – Αρτέμιδος.
Δάσκαλοι στο Σχολείο υπηρέτησαν οι Σπαταναίοι Σπύρος Ιωάν. Γεωργάκης, Ιωάννης Σπ. Γεωργάκης, Ανδρέας Δημ. Μαργέτης, Ελένη Γ.Μπέκα, Δημήτριος Σπ. Μπέκας, Κωνσταντίνος Παν. Νικολάου, Νικόλαος Αν. Παπαχρήστου, Κωνσταντίνος Γ. Μπέκας, Ανδρέας Γεωργούλιας, Νικόλαος Γεωργάκης, Μιχαήλ Ευάγ. Μπέκας, Ευάγγελος Ιωάν. Μαργέτης, Παναγιώτης Κων. Νικολάου, Αναστάσιος Νικ. Παπαχρήστου. Τη θητεία τους στο σχολείο έκαναν και δάσκαλοι απ’ αλλού: Παπαδόπουλος, Σοφιός, Σανιάνος, Ηλιόπουλος, Κλημεντία, Τσίχλα, Δέσποινα Βατίδου, Νέμεσις, Σμαρώ, Σοφία, Γαρδελίνος κ.ά.
